Strona główna|Struktura Gminy|Urząd Gminy|Opracowania Gminy| O gminie | Bezpieczeństwo|Oświata | Zdrowie | Kultura | Sport
Ochrona Środowiska | Gazeta Babicka | Projekty dofinansowane | Galerie | Filmy | Informator | Ogłoszenia | Ogłoszenia społeczne
Dzisiaj jest piątek 26 kwietnia 2024 r. imieniny Marii, Marzeny, Ryszarda
Opracowania Gminy
 
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Stare Babice
Stan dziedzictwa kulturowego

Na obszarze gminy istnieją obiekty o wartościach kulturowych wpisane do rejestru zabytków lub będące w ewidencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Wykaz obiektów i terenów wpisanych do rejestru zabytków lub będących w ewidencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków:

Borzęcin
  • kościół pw. św. Wincentego z Ferrary nr rej.1201 / parafia erygowana 1240-1254, obecny 1855 r./
  • kaplica cmentarna nr rej. 1004 / 493 - / 1838 r., klasycystyczna /
  • cmentarz z drzewostanem nr rej. 1464 / zał. XVIII w., powiększony 1860, 1884, 1916, 1959 /

    • Kwirynów
  • cmentarz wojenny z II wojny światowej nr rej.1582

    • Lipków
  • kościół pw. św.Rocha, z drzewostanem, nr rej.1058 / 375 / dawna kaplica dworska 1792 r., klasycystyczna /
  • zespół dworsko-parkowy nr rej.1057 w tym:
    - dwór Paschalisa, obecnie plebania, 1792 r.
    - oficyna dworska 1792 r.
    - park dworski k.XVIII w., krajobrazowy
    ponadto w zespole występuje cmentarz przykościelny z bramą

    • Stare Babice
  • kościół pw. Wniebowzięcia NMP nr rej. 1001 / 374 / parafia erygowana 1424 r., obecny 1889-1892, adaptowana część środkowa barokowej fasady z 1728 r., wieża 1925-26 /
  • plebania kościoła - w ewidencji WKZ
  • cmentarz parafialny - w ewidencji WKZ
  • budynek mieszkalny Rynek 22 - w ewidencji WKZ

    • Zielonki
  • zespół dworsko-parkowy nr rej. 1124 / 501 w tym:
    - dwór, 1855 r.,
    - park dworski XVII/XIX w., geometryczny z częścią krajobrazową.


    • Ponadto na obszarze gminy występują wsie o metryce średniowiecznej z zachowanym układem przestrzennym tj. Borzęcin / typ-wielodrożnica /, Lipków / typ-ulicówka/, Stare Babice / typ-wielodrożnica /, Wierzbin / typ-ulicówka /, Wojcieszyn / typ-rzędówka/ i Zielonki / typ-ulicówka /.
    Liczne stanowiska archeologiczne w gminie, głównie pozostałości osadnictwa i cmentarzysk, chronologicznie reprezentują epokę neolitu ok. 4000 p.n.e., brązu i inne epoki starożytne aż do średniowiecza. Stanowiska archeologiczne znajdują się pod opieką Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a do rejestru zabytków wpisane są:
    Stare Babice - cmentarzysko 56-64/1 nr rej. 1102/1179, Stare Babice - osada 56-64/2 nr rej.1101/1178, Stare Babice - osada 56-64/3 nr rej.1100/1177,
    Wojcieszyn - osada 56-64/10 nr rej.1103/1180.

    Wykaz stanowisk archeologicznych:
    Blizne Jasińskiego - 4 szt. Nr: 56-65/6 (częściowo w Latchorzewie), 56-65/7,18 i 19,
    Borzęcin Duży - 17 szt. Nr: 56-63/1-5, 56-63/8-12,56-63/15,27,56-63/40,41,53,54 i 56-64/29,
    Borzęcin Mały - 5 szt. Nr: 56-63/6,56-63/7(częściowo w Borzęcinie Dużym),56-63/13 (częściowo w gm.Ożarów),56-63/28, 29,
    Buda - 1 szt. Nr: 55-64/3,
    Janów - 2 szt. Nr: 56-65/13,15,
    Klaudyn - 10 szt. Nr: 55-65/1-5, 56-65/9-12,14,
    Kwirynów - 2 szt. Nr: 56-65/16,17,
    Latchorzew - 6 szt. Nr: 56-65/1,2,4,5,6 (częściowo w Bliznym Jas.),56-65/8,
    Lipków - 1 szt. Nr: 56-64/26 (częściowo w Starych Babicach),
    Mariew - 10 szt. Nr: 56-63/1,9-11, 56-63/16, 56-63/39, 56-63/43 i 44, 55-64/1, 56-64/18,
    Babice Nowe - 2 szt. Nr: 56-64/6 i 56-65/3,
    Stanisławów - 1 szt. Nr: 55-64/2,
    Stare Babice - 9 szt. Nr: 56-64/1-5,25,26 (częściowo w Lipkowie),56-64/30,49,
    Koczargi Stare - 11 szt. Nr: 56-64/21,38-41,43-48,
    Wierzbin - 3 szt. Nr: 56-64/10 (częściowo w Wojcieszynie), 56-64/11,17,
    Wojcieszyn - 7 szt. Nr: 56-64/12,23,24,28,32,33,42,
    Zalesie - 2 szt. Nr: 56-64/34,35,
    Zielonki Parcele - 2 szt. Nr: 56-64/14,50 (częściowo w Zielonkach Wieś),
    Zielonki Wieś - 5 szt. Nr: 56-64/13,15,20,22,31.

    Zarys historii gminy
    • najstarsze ślady osadnictwa w obszarze gminy ok.10 tys.lat temu /wykopaliska z okresu mezolitu w rejonie górki przy ul.Kutrzeby/,
    • ślady z wieków póĽniejszych, głównie pozostałości osadnictwa i cmentarzysk a także wytopu żelaza w pierwotnych piecach hutniczych - dymarkach,
    • w XII w. powstaje jedna z najstarszych parafii na Mazowszu - w Borzęcinie,
    • pierwsze wzmianki o istnieniu Babic pochodzą z I poł.XIV w.,
    • w XIV w. Babice jako rezydencja możnowładcza leżały w obrębie księstwa czerskiego Konrada II,
    • w XIX w. Babice należały do rodziny Jasińskich, która posiadała również tereny Bliznego, Janowa i Kwirynowa,
    • w czasie rozbiorów Polski obszar gminy pod zaborem rosyjskim,
    • po powstaniu styczniowym otoczenie Warszawy pierścieniem umocnień i fortyfikacji - należą do nich fort Babice, Blizne i Chrzanów, położone w pobliżu granic obecnej gminy,
    • po 1864 r. część gruntów przechodzi ukazem carskim we władanie chłopów, powstaje wieś Janów i Kwirynów, zgodnie z ukazem o urządzeniu gminy wiejskiej miało ją stanowić kilka wsi i folwarków, na czele gminy stał wójt,
    • po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. większość ziem dawnego Mazowsza weszła w skład województwa warszawskiego,
    • w II Rzeczypospolitej folwark Babice przestaje istnieć,
    • w 1923 r. w Lesie Bemowskim powstaje Stacja Radiotelegraficzna, jedna z najnowocześ-niejszych i największych na świecie, zbudowana przy pomocy techników amerykańskich, zburzona w 1945 r.,
    • II wojna światowa - tereny Starych Babic znalazły się na zachodnim przedpolu obrony Warszawy, polegli z pól bitewnych, partyzanci AK ze zgrupowania Kampinos i cywilne ofiary spoczywają na Cmentarzu Wojskowym w Kwirynowie i na cmentarzu w Borzęcinie Dużym,
    • w 1995 r. wydzielono z obszaru gminy Stare Babice, obejmującego obszar ok.127 km2 i ok.17,5 tys.mieszkańców - gminę Izabelin, po podziale obszar gminy Stare Babice to ok.60 km2, ludność - ok.10,9 tys./1995 r./ obecnie ok.14 tys./2005 r./,
    • w 1999 r. reforma administracyjna przywróciła powiaty, gmina znalazła się w nowoutworzonym powiecie warszawskim zachodnim województwa mazowieckiego.
    Zarys historii obiektów i terenów wpisanych do rejestru zabytków
    1. Zespół dworsko-parkowy w Lipkowie
      Zarys historii
      2. Pierwsze wzmianki o Lipkowie pochodzą z lat 1414-1425. Właścicielami ówcześnie była rodzina szlachecka herbu Prus.
      W XVIII w. dobra lipkowskie należały do Andrzeja Zamojskiego, kanclerza wielkiego Koronnego, następnie do marszałka wielkiego koronnego Michała Mniszcha. W roku 1790 majątek w Lipkowie nabył Jakub Paschalis Jakubowicz. Założył tutaj manufakturę pasów kontuszowych; wybudował m. in. Kościół i dwór wraz z oficyną. Całość założenia powstała ok. 1792 r. Od 1818 r. manufaktura stała się własnością Józefa Paschalisa Jakubowicza i jego żony Ludwiki z Ryxów. Budynki manufaktury uległy zniszczeniu w 1831 r.
      W 1827 r.wieś Lipków miała 22 domy 264 mieszkańców. Następnymi właścicielami majątku była rodzina Miecznikowskich a od 1868 r. - Młodzianowskich. W roku 1880 właścicielem dóbr lipkowskich został Kazimierz Szetkiewicz - teść Henryka Sienkiewicza. W 1933 r. folwark Lipków liczył 97 ha. Do roku 1945 majątek w Lipkowie należał do Jerzego Szuwalda. Po reformie rolnej w 1945 r. folwark został włączony do Państwowego Funduszu Ziemi, powstał tu PGR. Staraniem ks. Wacława Kurowskiego kościół, który w roku 1830 popadł w ruinę, został odbudowany w latach 1951-1952 oraz dwór / spalony w 1948 r./ - w 1952 r. i przeznaczony na plebanię parafii Lipków. Również oficyna dworska została odbudowana - w 1957 r. W całości wymieniono więĽbę dachową i dokonano nowych przemurowań. Od północy i południa dokonano poszerzenia elewacji poprzez dodanie nieco niższych podłużnych przybudówek (od pd. garaż), nakrytych dachami pulpitowymi, jednospadowymi. Jeszcze w 1965 r. na terenie dawnej fabryki Paschalisa stały ruiny dawnej tkalni, czworaki i obora.
      Pierwotna kompozycja przestrzenna parku i jej ewolucja
      Park usytuowany jest w północnej części wsi. Powierzchnia jego wynosi 11,6 h ha oraz ok.1 ha wód. W północnej części parku usytuowany jest kościół z cmentarzem, na południe od kościoła znajduje się dwór i oficyna. Park powstał w dwóch okresach: ok.1790 r.o układzie geometrycznym na wschód od dworu /sad owocowy/ i w okresie póĽniejszym jako krajobrazowy w zachodniej części, wraz z ciągiem spacerowym wzdłuż rzeki i stawów. W okresie tym drzewostan wzbogacono świerkami, klonami, białodrzewami i wiązami.
      Główna oś kompozycyjna jest stosunkowo krótka, pozostałe osie widokowe skierowane na grupy drzew.
      Stan zachowania układu zabytkowego
      W 1977 r. opracowano ekspertyzę - Ewidencja parku w Lipkowie. Stwierdzała ona, że szata roślinna jest mało urozmaicona pod względem gatunkowym, na szczególną uwagę zasługują świerki, wiązy i lipy oraz białodrzewy i dęby rosnące nad rzeką. Do najstarszych należą graby /ok.200 letnie/, dęby i część lip drobnolistnych. Warunki mikroklimatyczne /woda, otoczenie lasów/ sprawiają, że roślinność ma wyjątkowo dobre warunki rozwojowe. Drzewostanowi towarzyszy duża ilość samosiewów, które powinny być wycięte. We wnioskach postulowano objęcie ochroną konserwatorską zespołu, ochronę widoku z dworu na ścianę zieleni, z aleji świerkowej w kierunku łąki - terenu manufaktury/ daleki widok/ i wzdłuż całej długości rzeczki. Stwierdzono, że obiekt podzielony jest między trzech użytkowników: kościół, cmentarz, dwór z parkiem i oficyna należą do parafii, stawy i grunty orne na południe od stawów do PGR.
      Teren, gdzie znajdowała się manufaktura włączono do PFZ. Odbiło się to niekorzystnie na kompozycji założenia. Jedynie część należąca do parafii zachowała się dobrze. Cmentarz wydzielony został z części parku po II wojnie światowej, co odbiło się na kompozycji parku.
      W latach 70-tych powstała koncepcja zagospodarowania przestrzennego terenu obejmującego zespół dworsko-parkowy i otoczenie z przeznaczeniem na park etnograficzny. Nie została ona zrealizowana, a dalsze przekształcenia własnościowe przekreśliły jej realność. Łąka na terenie dawnej manufaktury włączona została w granice Kampinoskiego Parku Narodowego. W planie ochrony Parku z 97 r. proponowano utworzenie tu węzła wejściowego do parku i ośrodka buforowo-recepcyjnego. Obecnie w rejestrze pomników przyrody znajduje się aleja lipowa prowadząca od kościoła do dworu. Niedawno przeprowadzono rewitalizację stawu.
    2. Kościół Parafialny /rzym.-kat./ pw Św. Rocha w Lipkowie
      Kościół ufundował Jakub Paschalis Jakubowski; wzniesiony został w 1792 r. zapewne wg planów Hilarego Szpilowskiego jako kaplica dworska i dla użytku pracowników manufaktury pasów kontuszowych. Od 1830 r. nie użytkowany popadł w ruinę, zarwały się stropy i dach. Odbudowany w latach 1951-52. W 1952 r. erygowano parafię. Podczas odbudowy wzniesiono pomieszczenie od strony północnej.
      Kościół klasycystyczny, wyposażenie - zrekonstruowane XVIII-wieczne ołtarze architektoniczne. Stan dobry.
    3. Zespół dworsko-parkowy w Zielonkach
      Zarys historii
      Pierwsza wzmianka o wsi Zielonki pochodzi z XV w. Wraz z innymi pobliskimi wsiami w latach 1414-1425 należała do rodu szlacheckiego herbu Prus. W 1580 r. wieś szlachecka Zielonki oraz parafia Babice należała częściowo do Jana Zielińskiego z Lipkowa i Aleksego Zielińskiego z Zielonek. W XVIII w. właścicielem wsi Zielonki, Lipkowa i Prus był Andrzej Zamojski. Następnym właścicielem wsi został Michał Mniszech - marszałek wielki koronny. W roku 1790 dobra Zielonki nabył Jakub Paschalis Jakubowicz - właściciel manufaktury pasów kontuszowych z pobliskiego Lipkowa. W 1811 r. majątek odziedziczył syn Feliks a następnie jego brat Marek Józef. Po jego śmierci w 1845 r. dobra Zielonki odziedziczył syn Franciszek. W tym czasie na terenie majątku stał już drewniany dwór ziemski. W 1827 r. wieś liczyła 205 mieszkańców / 25 domów/.
      W 1851 r. Zielonki zostały sprzedane znanemu warszawskiemu architektowi Alfonsowi Ferdynandowi Kropiwnickiemu. On też wg własnego projektu wybudował dla siebie murowany dwór, który ostatecznie ukończono w 1855 r. Równocześnie z budową dworu powstały obiekty gospodarcze oraz park. W 1875 r. dobra nabył Adam Gliszczyński. W tym czasie do dworu dobudowana została parterowa oficyna. W 1919 r. majątek został zakupiony przez Antoniego i Józefa Basińskich i pozostał ich własnością do 1944 r. W latach 30-tych większość majątku została rozparcelowana. Po wojnie majątek przejął PGR. W latach 80-tych użytkownikiem był m.in.SHRO Zielonki - póĽniej PlantiCo. Od 1997 r. właścicielem pałacu i części parku jest p.Zenon Lasota.
      Pierwotna kompozycja przestrzenna parku i jej ewolucja
      Zespół dworsko-parkowy położony jest przy głównej drodze wiodącej z Warszawy do Żelazowej Woli. Park powstał w poł.XVIII w. Zaprojektowany był w stylu krajobrazowym z alejami i z częścią pod uprawy użytkowe ujętą w formę geometryczną. Powierzchnia jego wynosiła ok.7 ha oraz ok.1,3 ha stawów. Dwór zajmuje centralne miejsce.
      Jest on parterowy, częściowo piętrowy z 3 kondygnacyjną wieżą na planie koła w narożu. Od bramy prowadził trójkątny podjazd z czterema symetrycznie usytuowanymi drzewami. Główna oś płn.-płd zapewniała widok przez tunel z drzew w kierunku aleji drzew iglastych i masywu drzew liściastych.
      W 1957 r. powstał projekt przebudowy dworu na budynek mieszkalny.
      W 1967 r. i w latach1981-82 przeprowadzono generalny remont.
      W 1999 r. powstał projekt adaptacji dworu na cele hotelowe/ na zlecenie właściciela/.
      Obecnie trwają prace nad renowacją dworu na cele mieszkalne wg pozwolenia na budowę.
      Stan zachowania układu zabytkowego
      W 1979 r. opracowano projekt renowacji parku z inwentaryzacją dendrologiczną /inwestor- Stacja Hodowli Roślin Ogrodniczych/. Ograniczono opracowanie do parku w otoczeniu dworu tj. 2,8 ha. Miał on pełnić rolę parku rekreacyjnego dla pracowników. Z opracowania wynika, ze drzewostan rosnący na terenie dawnego założenia parkowego charakteryzuje się dużym bogactwem gatunków i posiada w swoim składzie szereg cennych starych drzew o charakterze pomnikowym.
      Zalecono w opracowaniu:
      • objęcie ochroną konserwatorską parku
      • wykonanie szczegółowej inwentaryzacji zieleni, która pozwoli na dokładne określenie wartości drzewostanu i wytyczy kierunki dalszego postępowania /m.in.likwidacja samosiewów/,
      • objęcie ochroną widoku na część parku po płd. stronie dworu,
      • wprowadzenie drobnych form architektonicznych,
      • uformowanie basenu /przeciwpożarowy/ w ozdobny staw,
      • usunięcie elementów kolidujących z kompozycją parku,
      • likwidację słupów elektrycznych i sieci napowietrznej,
      • ochronę przed obniżaniem wód gruntowych /zasychanie starodrzewia/.
        • Obecnie park w pierwotnych granicach podzielony jest między trzech właścicieli:
        park wokół dworu i dwór należy do p.Zenona Lasoty i oddzielony jest od południowej części parku /również własności prywatnej, z wybudowanym domem właściciela/ działką należącą do firmy Plantico. Sytuacja taka jest niekorzystna dla dawnego założenia parkowego. Powierzchnie parkowe rozgraniczone są ogrodzeniami. Proponuje się w studium powiązanie obu części parku zielenią parkową z osią widokową na południe od dworu /na terenie należącym do firmy Plantico/. Wartość założenia parkowego podkreśla fakt, że stanowi on jedyny zespół zieleni wysokiej w krajobrazie południowej części gminy.
    4. Kościół Parafialny /rzym.-kat./ w Starych Babicach Parafia w Babicach Starych erygowana została w XIII w. (prawdopodobnie przed 1428 r.) Niektóre Ľródła przenoszą datę erekcji parafii w wiek XV lub nawet XVI. W dokumentach informacja o kościele pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Babicach po raz pierwszy pojawia się w 1428 r. Z 1502 r. pochodzi przekaz, który mówi, iż istnieje „od dawna”. Powszechnie uważa się, że był to kościół drewniany. Kolejny kościół, również drewniany, wystawiony został w początkach XVII w. (przed 1617 r.).
      W 1728 r. Kanclerz Wielki Koronny Jan Szembek wraz z żoną Ewą z Leszczyńskich ufundował murowany, barokowy kościół. Jego pozostałością jest środkowa część fasady obecnego kościoła. Istniejąca obecnie budowla powstała wg projektu arch. Józefa Piusa Dziekońskiego. Projekt rozbudowy kościoła w Babicach zakładający zaadaptowanie części istniejącej, barokowej fasady powstał w 1897 r., a sama realizacja nastąpiła w latach 1899-1902 pod kierunkiem ks. Władysława Taczanowskiego. Wieżę wzniesiono w latach 1925-26. Konsekracja świątyni nastąpiła 26.10.1930 r. a dokonał jej bp Stanisław Gall.
      Stan dobry. Kościół usytuowany w północnej pierzei rynku, w centrum wsi. Za ogrodzeniem budynek plebanii.
    5. Kościół Parafialny /rzym.-kat./ w Borzęcinie Parafia w Borzęcinie erygowana w latach 1166,1240-1254 p.w. Wniebowzięcia N. M. Panny i Św. Zygmunta. Pierwotnie kościół drewniany, wzniesiony w 1254 r. Parafia podległa od 1429 r. klasztorowi kanoników regularnych w Czerwińsku, od 1450 kanonikom regularnym przy kościele Św. Jerzego w Warszawie. W międzyczasie istniało kilka kościołów drewnianych. W 1622 r. wzniesiono kolejny kościół drewniany fundacji Stanisława Święcickiego, opata czerwińskiego, biskupa żmudzkiego. Kościół spłonął w 1852 r. Nowy z fundacji Jana i Tekli Rapackich oraz Wincentego Rapackiego i Konstancji Deskur wzniesiono w 1855 r. W 1868 r. konsekrowano, odnowiono w 1904 r. Restaurowano w 1947 i 1955r. Eklektyczny, z elementami neorenesansu. Stan dobry. Kościół usytuowany w centrum wsi. Plebania po drugiej stronie szosy. W otoczeniu kościoła lipy i kasztanowce. Kościół ogrodzony murem z 4 kaplicami w rogach.
    6. Kaplica cmentarna i cmentarz w Borzęcinie Dużym
      Cmentarz parafii w Borzęcinie Dużym. Szereg dawnych nagrobków oraz kwatery poległych z pól bitewnych, partyzantów AK ze zgrupowania Kampinos i cywilne ofiary z czasu II wojny światowej.
      Kaplica cmentarna z 1838 r. ufundowana przez Różę z Obrąbskich, zniszczona w 1914 r., odbudowana w 1929 r., klasycystyczna. Usytuowana pośrodku cmentarza, na wprost głównej aleji. Stan dobry.
    7. Cmentarz Wojskowy w Kwirynowie
      Usytuowany na obrzeżu Lasu Bemowskiego. Spoczywają tu polegli w czasie walk w II wojnie światowej.


    wstecz
    ostatnia aktualizacja -16.01.2014;    webmaster     Strona od 20.06.2004 odwiedzona - razy     site map
    QR Code jest zarejestrowanym znakiem handlowym DENSO WAVE Incorporated.